Doświadczenia, które będziemy prezentować przed uczniami klasy 4a:

Olek Półtorak: Wywar z czerwonej kapusty + substancje

Bartek Ostafin: Dżin w butelce

Zuzia Dudek : Ciecz nienewtonowska

Pozostałe doświadczenia:

Chemiczne jojo

Opis doświadczenia

Na dno szklanego naczynia nasypuję warstwę sody o grubości ok. 1 cm. Następnie do naczynia nalewam oleju. Leje go ostrożnie po ściance naczynia, uważając, by nie wymieszał się z sodą. W drugim naczyniu zabarwiam ocet, oranżem metylowym czyli wskaźnikiem chemicznym barwiącym się w kwasach na kolor czerwony. Za pomocą wkraplacza wpuszczam do oleju kilka dużych kropli octu.

Krople octu spadają na dno naczynia, gdzie stykają się z sodą. Powstają wokół nich bąbelki gazu, które unoszą krople do góry. Przy powierzchni oleju bąbelki odczepiają się od kropli, które znowu opadają na dno.

Wytłumaczenie:

Ocet to wodny roztwór kwasu octowego. Ocet ma większą gęstość niż olej, więc opada na dno naczynia.W reakcji octu z sodą powstaje dwutlenek węgla [tlenek węgla (IV)]. Gaz ten jest lżejszy od oleju i unosi się w nim do góry. Jest go na tyle dużo, że zabiera zabarwione bąble octowe ze sobą. Transportuje je jednak tylko do powierzchni oleju – dalej, do powietrza może „uciec” tylko sam. Pozbawiony gazu ocet opada na dno, gdzie zapoczątkowuje kolejną reakcję.

Wulkan chemiczny

Opis:

Do wulkanu wsypuję paczkę sodę oczyszczoną i zalewam kwasem octowym, który wcześniej zabarwiłem oranżem metylowym czyli odczynnikiem chemicznym, który w roztworach kwasów zmienia barwę z pomarańczowej na czerwoną.

Na efekt nie czekamy długo. Z kolby wylewa się pieniąca i sycząca lawa.

Wytłumaczenie:

Ocet to wodny roztwór kwasu octowego. W reakcji octu z sodą powstaje dwutlenek węgla [tlenek węgla (IV).

Kolorowy wir w mleku

Potrzebne są: mleko, barwniki spożywcze, talerz, płyn do naczyń.

Sposób wykonania:

Na talerz wlewamy mleko, dodajemy barwniki spożywcze. Patyczek zanurzamy w płynie do naczyń i wkładamy na środek talerza. W mleku znajduje się tłuszcz i to on głównie odpowiada za obserwowaną „eksplozję kolorów”.
Dotknięcie mleka pałeczką nasączoną detergentem (płynem do zmywania) powoduje osłabienie oddziaływań pomiędzy cząsteczkami tłuszczu, do których przyłączają się cząsteczki detergentu

Badanie zachowania się papierka uniwersalnego, oranżu metylowego i fenoloftaleiny w roztworach różnych substancji.

Wskaźniki to substancje umożliwiające wizualne zaobserwowanie odczynu roztworu

papierek uniwersalny-pasek bibuły nasączony mieszaniną wskaźników pH, zwilżony roztworem badanym wskazuje w przybliżeniu jego pH przyjmując zabarwienie, które porównuje się ze skalą wzorców (od różnych odcieni czerwonego dla roztworów kwaśnych, poprzez pomarańczowy i żółty do zieleni i fioletu dla zasadowych). Ponieważ obejmuje praktycznie całą skalę pH (1-14) nazwano go uniwersalnym.

Fenoloftaleina– jest wskaźnikiem, tzn. zmienia formę z bezbarwnej w środowisku kwaśnym lub obojętnym na malinowoczerwoną w środowisku zasadowym.

Oranż metylowy zmienia swoje zabarwienie w zależności od pH środowiska w jakim się znajduje. W środowisku silnie kwasowym, o pH poniżej 3,2 przyjmuje barwę czerwoną,

Obserwacje: Po zanurzeniu papierka uniwersalnego w różnych roztworach obserwowałyśmy zmiany koloru.

Wniosek: Na podstawie barwy papierka wnioskowałyśmy, czy jest to kwas, czy zasada.

Papierek uniwersalny w kwasach przyjmuje kolor czerwony, w zasadach kolor niebieski (zielony), w wodzie (odczyn obojętny) nie zmienia koloru.

Oranż metylowy zmienia kolory z pomarańczowego na czerwony w kwasie a fenoloftaleina w zasadach barwi się jak malina :)